Huỳnh Mẫn Đạt, người làng Tân Hội, huyện Tân Long, tỉnh Gia Định, nay là Thành phố Hồ Chí Minh[1].
Năm 24 tuổi, ông thi đậu cử nhân (Tân Mão - 1831), ra làm quan dưới triều Tự Đức, lần lược giữ các chức vụ: Án sát Định Tường, tuần phủ Hà Tiên, tuần phủ Châu Đốc...
Năm 1861, thực dân Pháp hạ được đại đồn Chí Hòa rồi đem quân đánh Định Tường. Lúc này ông giữ chức án sát Định Tường cùng tuần phủ Nguyễn Hữu Thành, tổng đốc Nguyễn Công Nhàn tổ chức đánh chận cánh quân Pháp tại rạch Bảo Định. Do vũ khí thô sơ, nên thành Mỹ Tho đã mau chóng mất vào tay quân Pháp.
Ông cùng với các quan vừa kể, bị triều đình Huế cách chức rồi cho giải về kinh để trị tội. Nhưng sau đó ông được tha, cho theo Nguyễn Tri Phương để đánh lấy lại Biên Hòa. Nhưng sau đó nhà Nguyễn chịu nhường 3 tỉnh miền Đông cho Pháp nên Huỳnh Mẫn Đạt được cử làm Tuần phủ Hà Tiên. Chẳng bao lâu, cả 6 tỉnh Nam kỳ cũng nhượng hết cho Pháp, không hợp tác với chính quyền mới, ông cáo quan về sống tại Rạch Giá cho đến khi mất.
[sửa] Văn và Người Huỳnh Mẫn Đạt thích ngâm vịnh, nổi tiếng giỏi thơ nôm ở đất Đồng Nai. Là bạn tâm giao của Bùi Hữu Nghĩa, ông đã góp phần giúp bạn hoàn thành vở tuồng Kim thạch kỳ duyên.
Trước khi Pháp tấn công nước Việt, Huỳnh Mẫn Đạt đã tỏ ra là một vị quan yêu dân, yêu nước. Cho nên khi Pháp lấn chiếm Nam Kỳ, ông đã nhanh chóng đứng trong hàng ngũ các nhà thơ đối kháng, mà việc góp phần vào cuộc bút chiến giữa Phan Văn Trị và Tôn Thọ Tường là một minh chứng.
Nhà văn Sơn Nam cũng đã viết:
Khi thực dân đến...Ông Huỳnh Mẫn Đạt mượn lời người kỹ nữ đi tu để gởi gấm tâm tự. Về mặt xử thế ông tỏ ra minh bạch, biết vinh biết nhục. Ông an phận dưỡng nhàn, không mang tiếng chi cả, hình trạng khô ngô ốm yếu, tánh nết hiền lành, hay làm thi quốc âm, tao nhã thiệp liệp lắm, ông Tôn Thọ Tường kính ngài là bực phụ chấp...[2] Những bài thơ sau đây thường được truyền tụng: Cây dừa, Chó già, Mưa đêm, Trời chiều, Chiêu Quân xuất tái, Ngộ hữu, Lão Kỹ qui y. Đặc biệt là bài Điếu Nguyễn Trung Trực, vừa là một tuyệt bút, vừa là bài thơ tiêu biểu thể hiện được gần hết tấm lòng của ông.
Điếu Nguyễn Trung Trực
Thắng phụ nhung trường bất túc luân Ðồi ba chỉ trụ ức ngư dân Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên địa Kiếm bạc Kiên Giang khấp quỷ thần Nhất đán phi thường tiêu tiết nghĩa Lưỡng toàn vô úy báo quân thân Anh hùng cường cảnh phương danh thọ Tu sát đê đầu vị tử nhân. Bản dịch của Thái Bạch:
Thắng bại chi bàn việc tướng quân Người chài trụ đá khúc gian truân Lửa bừng Nhựt Tảo rêm trời đất Kiếm tuốt Kiên Giang rợn quỷ thần Một sớm nhẹ mình nêu tiết nghĩa Ðôi đường trọn chữ báo quân thân Anh hùng cứng cổ danh thơm mãi Lũ sống khom lưng chết thẹn dần.
[sửa] Nơi an nghỉ cuối cùng Mộ và đền thờ Huỳnh Mẫn Đạt hiện tọa lạc trên đường Lâm Quang Ky, phường Vĩnh Bảo, TP Rạch Giá. (nằm giữa hai ngôi nhà số 37 và 39)
Xưa, mộ xây bằng bằng đá ong dài 2,7 m, rộng 2 m, cao 40 cm. Trong thời gian qua, khu mộ lần lượt được tu sửa: xây thêm nhà thờ, cổng vào, hàng rào và nền được tráng xi măng và ngôi mộ được cẩn gạch men thời hiện đại.
Đây là di tích lịch sử được Bộ VH-TT Việt Nam công nhận vào ngày 20 tháng 7 năm 1994.
Hiện nay, ở Văn xương các trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, cũng có bài vị thờ ông
ToRiDoChi TỔNG TƯ LỆNH
Tiêu đề: Re: ohhhhhhhhh Wed Sep 24, 2008 8:40 pm
mocthanh mau chóng sửa lại cái tiêu đề hay để mình sửa giúp, để tiêu đề như vầy thì người khác khó tìm thấy nội dung lắm!
Thông điệp:
Hãy cùng chia sẻ với bạn bè bằng cách
Copy đường link dưới đây gửi đến nick yahoo bạn bè!
Xin lỗi đã Spam , gửi cho bạn bè tin này dùm mình nha ( An tâm là không có virus đâu )!